طرحی که نیامده برگشت خورد

طرحی که نیامده برگشت خورد

نویسنده: باقر زیدی

چند روز پیش بود که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از طرحی برای سه نرخی کردن نرخ ارز خبر داد. بعد از مطرح شدن طرح مجلس برای سه نرخی شدن ارز از سوی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس که بازتاب ها و واکنش های متفاوتی را در بر داشت، ارسلان فتحی پور از جای دادن پیشنهاد حذف ارائه ارز مسافرتی در بانک ها با نرخ مرجع خبر داد.پیش از این واکنش های منفی فراوانی به طرح ارسلان فتحی پور برای سه نرخی کردن ارز به وجود آمد و بسیاری آن را موجب رانت خواری در کشور دانستند. واقعیت آن است که در شرایط فعلی، طرح چند نرخی کردن ارز مزایای خاص خود را دارد و در کوتاه مدت می تواند شوک فعلی در اقتصاد کشور را تا حدی التیام بخشد. البته فقط در کوتاه مدت.خود ارسلان فتحی پور نیز به این امر اذعان کرده است. وی گفته: از نظر مطالعات کارشناسی در شرایط فعلی تنها راه تنظیم قیمت کالاها در بازار داخلی و مبارزه با گرانی، سه نرخی کردن ارز است. به گفته فتحی پور، در صورت تصویب این طرح در مجلس نهم و همچنین در صورت اجرای درست آن توسط دولت شاهد کاهش چشمگیر قیمت کالاها بویژه کالاهای اساسی در بازار خواهیم بود.اما این اظهار نظرهای رئیس کمیسیون اقتصادی با انتقادات جدی ای روبه رو شد. به عنوان مثال مدیرعامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه روش هایی برای پوشش نوسانات نرخ ارز داریم، از طرح سه نرخی شدن ارز انتقاد کرد.محمدرضا فرزین در مورد پوشش نوسانات نرخ ارز گفت: صندوق توسعه ملی روش هایی را برای پوشش نوسانات نرخ ارز در نظر گرفته است.مدیرعامل صندوق توسعه ملی افزود: با این روشها سعی می کنیم که حداقل خطر و ریسک به صندوق توسعه ملی ناشی از پرداخت منابع ریالی تحمیل شود.وی با تاکید بر اینکه صندوق به طرحهایی که تولیدات آنها به ارز فروخته نمی شود هم منابع ارزی پرداخت می کند، عنوان کرد: با این وجود اولویت ها در پرداخت تسهیلات را مشخص کرده ایم.سخنگوی طرح تحول اقتصادی دولت در مورد طرح مجلس در مورد 3 نرخی شدن دلار عنوان کرد: افزایش تعداد نرخ های دلار باعث ایجاد رانت می شود و در عین حال، شفافیت در نرخ دلار را از بین می برد.همچنین سید شمس الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته است: دولت در تلاش است که دلار تک نرخی باشد، این در حالی است که بازار ارز موازی در کشورمان داریم.اخیرا طرحی در مجلس در حال تهیه و تدوین است که بر اساس آن، دلار 3 نرخی شده و به کالاهای اساسی، غیرضروری و ضروری با نرخ های متفاوت پرداخت شود. اما موضوع دیگری که فتحی پور به آن اشاره کرده، حذف ارز مسافرتی است. تا پیش از این به مسافران هوایی سالانه معادل 1000دلار ارز با قیمت مرجع تعلق می گرفت.فتحی پور با اشاره به اینکه این امر موجب خروج سرمایه از کشور شده گفته است: متاسفانه سالانه بیش از 10میلیارد دلار ارز مسافرتی از کشور خارج می شود درحالی که هیچ توجیه اقتصادی برای آن وجود ندارد.این موضوعی صحیح است و خروج ارز از کشور به این ترتیب به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد. اما موضوعی دیگر در این خصوص وجود دارد که شاید از چشم پیشنهاد دهنده طرح پنهان مانده.از چندی پیش که موانع و دشواری هایی بر سر اختصاص ارز با نرخ مرجع به مسافران در بانک ها به وجود آمد، سیل افرادی که خواهان دریافت ارز برای خروج از کشور بودند روانه بازار موازی شد. این امر موجب آن شد که به حجم تقاضا در بازار ارز افزوده شود و نوسانات افزایشی این بازار تا حدی ناشی از همین امر بود.در واقع حذف ارز مسافرتی به شکل رسمی موجب آن می شود که تقاضا برای ارز در بازار بالارفته و موجب افزایش قیمت ها در این بازار شود. این امر بخصوص در ایام حج می تواند خود را نشان دهد که سیل هجوم افراد و تبعات آن در بازار موازی ارز شوک آور و غیر قابل پیش بینی خواهد بود.کارشناسان معتقدند افزایش نرخ ارز همچون تیغه دو لبه است و آثار مثبت و منفی خاص خود را دارد. در وجه منفی افزایش نرخ ارز نیاز به نقدینگی در اقتصاد را افزایش می دهد و افزایش نقدینگی سرمایه گذاری را کاهش خواهد داد. نظر به اینکه، تکنولوژی جدید وارداتی است، افزایش نرخ ارز هزینه نوسازی صنعت را افزایش داده و در مواردی نوسازی را غیر اقتصادی می کند. از سوی دیگر آثار مثبت افزایش نرخ ارز، تقویت صادرات غیر نفتی و کاهش واردات است که می تواند با تولید داخلی در مواردی جایگزین شود.
      
 روزنامه رسالت، شماره 7594 به تاریخ 31/4/91، صفحه 17 (تولیدملی حمایت از کآر و سرمایه ایرانی)

برچسب ها : تسهیلات , بانک , سرمایه گذاری , قیمت , مدت , حمایت , شرایط , دارایی , مثبت , مجلس , مجلس شورای اسلامی , امور اقتصادی , وزیر امور اقتصادی , اقتصادی , پوشش , ارز , دلار , دولت , خواهان , بازار , رئیس , اقتصاد , اسلامی , مرجع , افزایش , رانت , سرمایه , طرح , واردات , صادرات , پرداخت , توسعه , اساسی , نظر , اظهار , رسمی , نوسازی , تاریخ , منابع , راه , حذف , هزینه , جدید , روش , تعداد , مبارزه , خاص , وزیر , غیر , تنظیم , نرخ , حجم , موانع , امور , روز , ملی , نهم , وارداتی , شورای , اجرای , صورت , شاهد , برگشت , رانت خواری , تقاضا , بر , آثار , جایگزین , ارز مسافرتی , نرخ دلار , موضوع , موازی , تولید