تناسبی بین استاد و دانشجو نیست

نویسنده: نعمت احمدی

از سال 88 به بعد این قانون به شدت رایج شد که نمره پایان نامه دانشجویی باید صرفا از 18 نمره حساب شود و بعد از ارائه مقاله و قبولی چاپ مقاله از پایان نامه به وسیله نشریات دانشجویی است که دو نمره بعدی در نظر گرفته می شود. به دلیل محدود بودن نشریات علمی و پژوهشی در کشورمان اگر هر دانشجو بخواهد به فکر چاپ مقاله از پایان نامه اش باشد، باید مدت ها در صف چاپ نشریات بماند و از طرف دیگر چاپ این مقالات که صرفا برای کسب نمره است، معمولامقالات مفیدی نیستند چراکه اصولامستقل از پایان نامه نیستند و حرف تازه یی برای بیان کردن ندارند. از سوی دیگر کار پایان نامه معمولاشش ماه به طول می انجامد و این پروسه مستلزم ارتباط بین استاد و دانشجوست در حالی که معمولااین اتفاق کمتر می افتد و در نتیجه کمتر پایان نامه قابل قبولی به دست می آید.
در واقع این اشکالی است که به مدیر گروه دانشجویی وارد است چراکه مدیر گروه آموزش موظف است هر دو ماه یک گزارش کار از استاد مشاور و استاد راهنما دریافت کند درحالی که اگر دانشگاه یا دانشکده یی مدیر گروه منضبطی نداشته باشد، دانشجو در طول دوره کامل کردن پایان نامه کمتر به استاد مراجعه می کند. یک قانون جدید که به تازگی در دانشگاه ها به تصویب رسیده، این است که استادان موظفند در طول هفته شش ساعت را به عنوان استاد راهنما در اتاق استادان بنشینند و به مسائل مربوط به پایان نامه های دانشجویی جواب بدهند و این ساعات جزیی از ساعات درسی شان محسوب می شود و البته در قبالش پول تدریس هم دریافت می کنند.
به نظر می رسد اشکال اصلی در این باشد که روش علمی تحقیق در دانشگاه های های ما یک راه صحیح و اصولی نیست. دانشجویان از نظر تامین منابع آنچنان در مضیقه اند که دچار فقر اطلاعاتی می شوند. به همین دلیل از نظر عنوان و موضوعات انتخابی هم با محدودیت مواجهیم و پایان نامه هایی می بینیم که بیشتر وصله و پینه و غالبا تکراری هستند.

در ابتدا این مشکل به اساتید هم مربوط می شود. معتقدم در سیستم آموزشی کثرت دانشجو در مقاطع فوق لیسانس و دکترا باعث شده با کمبود نیروی استاد هم مواجه باشیم. امسال تنها در مقطع فوق لیسانس رشته حقوق 800 هزار دانشجو وجود داشت که 620 هزار نفر فقط در واحد مرکز شرکت کننده بودند. این موضوع بیش از هر منفعت دیگری برای دانشگاه از نظر مالی سودآور است و دانشگاه ها برای پر کردن خلاناشی از فقدان استاد به جذب استادیار و استاد میهمان رو می آورند و این موضوع باعث شده از نظر تعداد، تناسبی بین استاد و دانشجو وجود نداشته باشد و دانشجو شش ماه تا یک سال در نوبت ارائه پایان نامه با استاد مورد نظرش بماند. تا جایی که مطلع هستم هر استاد برای قبول کردن و مشاوره دادن به دانشجو در هر پایان نامه 170 هزار تومان دریافت می کند که به دلیل پایین بودن دستمزد، اساتید به قبول کردن پایان نامه های بیشتری رو می آورند که همین کار از کیفیت کار استاد و پایان نامه ها می کاهد. به عنوان کسی که عضو هیات علمی دانشگاه واحد مرکز رشته حقوق است، شاهد هستم که با وجود 80 تا 90 نفر دانشجوی فوق لیسانس در رشته تاریخ تنها 5 استاد هیات علمی ثابت برای این تعداد دانشجو وجود دارد که نشان دهنده عدم تناسب کافی بین استاد و دانشجویان است و این موضوع باعث می شود دانشگاه به جذب استاد میهمان اقدام کند: استادی که در طول ترم هیچ برخوردی با دانشجویی که زمان ارائه پایان نامه اش فرار رسیده نداشته و با روش تحقیق دانشجو آشنا نیست. هم اکنون دانشگاه ها پر از اساتیدی است که از شهرستان ها برای میهمان شدن پذیرفته می شوند که به نظر می رسد هم از نظر مالی برای دانشگاه به صرفه است و هم کمبود اساتید را به نحوی پر می کند.
بنابراین همیشه این سوال وجود دارد که آیا متناسب با تعداد دانشجو استاد یا اعضای هیات علمی کافی داریم؟ آیا دانشگاه ها زمانی که به وفور دانشجو می پذیرند، به فکر لیست اساتید لازم هستند. واحد درسی پایان نامه یکی از دروس مهم کلاسی است که باید در هر جلسه از کلاس درباره آن بحث کرد. به نظر می رسد در دانشگاه ها هم اکنون فشار روی توسعه تحصیلات تکمیلی است و آن هم به صورت کمی و نه کیفی. وقتی گفته می شود یکی از ویژگی ها برای کاندیدای نماینده مجلس شدن داشتن مدرک فوق لیسانس است، مشخص می شود که به این مدرک بیشتر به عنوان جایگاه علمی نگاه می شود و نه تحصیلات عالیه یی که برای استفاده در تخصص افراد معتبر است. به همین علت است که شما می بینید برای سرهم بندی و رفع و رجوع کردن پایان نامه های مقاطع ارشد و دکترا آگهی های بی شماری در روزنامه یا جلوی دانشگاه های معتبر وجود دارد که در حال فروش پایان نامه هستند. جالب است که همه آنها به نسبت کار و تحقیقی که شما لازم دارید، قیمت های مختلفی هم تعیین کرده اند. جای تعجب است که این موضوع علنا جلوی دانشگاه ها انجام می شود و به سادگی راه کپی برداری را برای دانشجویان باز گذاشته اند. من به عنوان یکی از اساتید دانشگاهی کشور یک پیشنهاد به اعضای هیات علمی بررسی پایان نامه های دانشجویی کشور دارم، مسوولان بیایند و ارزیابی کنند که از کل پایان نامه های ارائه شده در سال گذشته چند درصد قابلیت چاپ در نشریات داخلی و خارجی را داشته و چند درصد از این مقالات حرف تازه یی برای گفتن داشته اند. متاسفانه این عدد آنقدر کوچک است که حتی نمی توان برای هر گروه فعال دانشگاهی یک پایان نامه مفید و قابل عرضه معرفی کرد.

*عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد واحد مرکز



روزنامه اعتماد، شماره 2406 به تاریخ 8/3/91، صفحه 9 (دانشگاه)

برچسب ها : رشته حقوق , حقوق , فروش , قانون , پول , قیمت , مدت , مالی , دانشگاه , جواب , سیستم , مجلس , خارجی , تومان , فقر , جذب , درصد , چاپ , مقاله , تحصیلات , مدیر , توسعه , نظر , استاد , منفعت , ارزیابی , جایگاه , دانشجو , نیروی , علت , تاریخ , رشته , منابع , نوبت , ارشد , نماینده , راه , سال , مشاور , تدریس , ماه , جدید , روش , دانشجویی , فرار , آزاد , نفر , تعداد , روزنامه , هیات , اساتید , قبول , تحقیق , عدم , پژوهشی , استفاده , آگهی , ما , مشاوره , جلسه , نامه , جالب , محدودیت , عضو